Styl Art Déco wyróżnia się niezwykłą elegancją, porządkiem i wysublimowaniem. Liczy się w nim luksus, wytworność, ale również wygoda i funkcjonalność. To doskonała przeciwwaga dla minimalizmu, który w ostatnich latach zawładnął nie tylko wystrojem wnętrz prywatnych, ale również przestrzenią publiczną. Przyjrzyjmy się zatem, czym jest Art Déco i jak urządzić mieszkanie w tym stylu.

Geneza i charakterystyka stylu Art Déco

Wnętrzarski styl Art Déco wywodzi się z czasów 20-lecia międzywojennego. Był odpowiedzią na popularną ówcześnie estetykę secesyjną, której brakowało dyscypliny i uporządkowania. Wnętrza secesyjne charakteryzował przesyt, nadmiar akcentów dekoracyjnych i ich przypadkowy, często niespójny dobór. 

Prekursorzy tego stylu zaczęli więc tworzyć sztukę użytkową, w której funkcjonalność miała iść w parze z elegancją. Łączyli formy klasyczne z futurystycznymi i łamali utarte schematy. Robili to jednak celowo i planowo, a nie impulsywnie. Funkcja, jak i forma przedmiotów (a z czasem także całych aranżacji wnętrz) projektowane były w sposób świadomy, z uwzględnieniem ich wpływu na otoczenie fizyczne i społeczne.

Art Déco w pełni korzystało też z nowoczesnych (w owych czasach) technologii. Wzornictwo przemysłowe i masowa produkcja taśmowa miały dać wszystkim dostęp do wysokiej jakości produktów o nienagannej estetyce. Dziś dostrzegamy tu sprzeczność — produkcja masowa kojarzy nam się raczej z niską jakością. Jednak w okresie międzywojennym wiązano z nią duże nadzieje.

Twórcy Art Déco przykładali przecież ogromną wagę do jakości. Meble i wyposażenie w tym stylu tworzone było z wielką dokładnością i wykańczane złoconym brązem, kością słoniową czy hebanem. W dobie technologicznego boomu i rodzących się mass mediów uważano, że technologia pozwoli tworzyć takie przedmioty tanio i że będą one szeroko dostępne. Dziś wiemy, że tak się nie stało, a styl Art Déco przetrwał jako synonim luksusu, wysokiej klasy i doskonałego gustu, ale także zamożności.

Meble w stylu Art Déco

We wnętrzach Art Déco królują materiały naturalne i najwyższej klasy tkaniny. Pojawia się tutaj wysokiej jakości drewno i fornir, ale również cięte, dekoracyjne szkło, złocenia czy szlachetne kamienie i kryształy.

Dominuje klasyczna, jednolita i stonowana kolorystyka. Meble Art Déco często utrzymane są w bieli, szarościach, ale również brązie czy czerni. Tapicerki wykonuje się ze skóry lub gładkich tkanin, czasem wprowadzając też proste, geometryczne wzory.

Meble wypoczynkowe, czyli sofy, kanapy i fotele mają obłe kształty, zaokrąglone zagłówki i podłokietniki. Pozostałe meble to z kolei głównie linie proste, ale często umieszczane pod różnymi kątami. Geometryczne i masywne formy ozdabia się bardzo bogato poprzez intarsje, sztukaterię czy gięte nóżki i zaokrąglone detale.

Każdy element w takiej aranżacji jest swoistym dziełem sztuki. Typowe są eleganckie, bujnie ozdobione komody czy kredensy. Utrzymuje się je w naturalnych barwach drewna, wzbogacając o odważne akcenty złota, purpury, a nawet ostrych żółci.

Nawet formalnie proste meble, takie jak szafy czy regały ozdabia się tłoczeniami i intarsjami. Popularne jest też wykończenie na wysoki połysk, a także forniry z drewna egzotycznego.

Co istotne, każdy, nawet najdrobniejszy element mebli jest tutaj dokładnie przemyślany. Dba się nie tylko o najlepsze materiały i formę korpusu czy frontów, ale również o detale, takie jak uchwyty, zamki czy zawiasy.

Estetyka dla wymagających

Ten perfekcjonizm widzimy zresztą w całych aranżacjach Art Déco. Każdy pojedynczy element musi tu pasować do pozostałych i nic nie jest przypadkowe. Krzesła dopasowane są do stołu, ale również do innych mebli jadalnianych. Wszystkie meble w pomieszczeniu pasują do siebie formami, wzornictwem, materiałami czy formą. Dodatki również dobiera się z myślą o spójności aranżacji, jak i jej funkcjonalności.

Wydaje się, że bogate wzornictwo stoi w sprzeczności z przedstawionymi na początku założeniami. Miał to być przecież styl przeciwstawny do wybujałej secesji. A jednak wysoka spójność całej kompozycji i duży nacisk na funkcjonalność sprawiają, że wnętrza Art Déco rzadko wpadają w przesadę. Owszem, wyraźne jest tu bogactwo wyrazu, które widzimy w formach, fakturach i wzorach, a jednak wszystko razem tworzy też atmosferę niezwykłego wyrafinowania i uporządkowania. To idealny styl dla tych, którzy cenią sobie luksus, ale nie kiczowaty przepych charakterystyczny dla secesji czy wnętrz glamour.

Dodatki i dekoracje do aranżacji Art Déco

Stworzenie aranżacji Art Déco to nie lada wyzwanie. Ponieważ tak duży nacisk kładzie się na spójność aranżacji, dobór poszczególnych elementów, również dodatków i dekoracji, musi być bardzo dokładnie przemyślany.

Ciężko jednocześnie jednoznacznie określić, które dodatki są typowe dla tej estetyki. We wnętrzach Art Déco klasyczne spotyka się bowiem z nowoczesnym, a nawet futurystycznym. Spotkamy tu antyki, jak i elementy nowoczesnej sztuki użytkowej czy wysokiej klasy rękodzieło.

Najważniejsza jednak jest jakość i najwyższej klasy materiały. Pasuje tu wszystko, co kojarzy się z luksusem, a więc kryształowe żyrandole i naczynia, np. wazony ustawione na półkach. Pojawiać może się marmur i alabaster, który wykorzystuje się nie tylko na podłogach czy ścianach, ale też w blatach kuchennych, stolikach, umywalkach oraz dodatkach i dekoracjach.

Tekstylia to koniecznie materiały naturalne, często pikowane lub zdobione bogatymi wzorami. Nie ma tutaj miejsca na tandetę i półśrodki, dlatego każdy element — od tapicerki sofy przez pościel w sypialni po dekoracyjne poduchy — wykonany jest z najwyższej klasy tkanin.

Fani stylu Art Déco nie powinni stronić ani od nowoczesnych, designerskich produktów, ani od targów staroci czy sklepów z antykami. Swoje miejsce znajdą tu zarówno futurystyczne formy z dmuchanego szkła czy giętej stali, jak i klasyczne, przedwojenne lampy z dekoracyjnymi abażurami czy orientalne ozdoby z kości słoniowej i drewna egzotycznego. Istotne jest tylko, aby każdy element wpisywał się w całą aranżację i był wykonany z najwyższą starannością.