Taras lub balkon mogą pełnić niezwykle ważne role w domu. Wykorzystać można je jako dodatkowe, w pełni funkcjonalne pomieszczenia, które przy odpowiednim wyposażeniu sprawdzą się nie tylko latem i przy pięknej pogodzie. Jak zatem urządzić elegancki, praktyczny i wygodny taras lub balkon?

Taras to nie balkon — czym jedno różni się od drugiego?

Zacznijmy od tego, że taras i balkon to nie to samo, co dla wielu osób wciąż nie jest oczywiste. Pojęcia te dosyć często stosowane są zamiennie, co może być źródłem wielu nieporozumień.

Zasadnicza różnica między balkonem i tarasem może nie jest wielka, ale za to istotna. Z tarasem możemy mieć bowiem do czynienia wyłącznie na poziomie gruntu, podczas gdy balkony umieszczone są na wyższych kondygnacjach budynku.

Taras często opiera się więc na wkopanych w ziemię fundamentach, dzięki czemu może mieć znaczną powierzchnię i duży udźwig. Balkony wymagają natomiast specjalnych zabiegów konstrukcyjnych, ponieważ zawieszone są nad poziomem gruntu. To (przeważnie) znacząco ogranicza ich wielkość i odporność na obciążenia.

O ile więc tarasy spotykamy przeważnie w domach jednorodzinnych, ewentualnie na parterach większych budynków, o tyle balkony popularne są przede wszystkim w wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym, również w blokach z wielkiej płyty.

Istotna różnica funkcjonalna między balkonem i tarasem dotyczy też dostępu. Umieszczony na poziomie gruntu taras zapewnia bezpośredni dostęp do ogrodu. Nie wymaga też budowania barierek zabezpieczających. Położone wyżej balkony nie umożliwiają wyjścia do ogrodu i są (a przynajmniej powinny być ze względów bezpieczeństwa) ograniczone barierkami.

Taras to oczywiście większa funkcjonalność ze względu na dużą powierzchnię, ale również możliwości łatwej rozbudowy czy przebudowy. Balkon w wielorodzinnym budynku daje znacznie mniej możliwości w tym zakresie, ale też może być wygodny i funkcjonalny, o ile dobrze go wyposażymy.

Jakie funkcje może pełnić taras lub balkon?

Odpowiednio wyposażony i zaaranżowany taras lub balkon może być niezwykle ciekawym i funkcjonalnym miejscem. Oczywiście wiele zależy tu od dostępnej powierzchni — duży taras może być wielofunkcyjny, podczas gdy mały balkon będzie grał raczej jedną i ściśle określoną rolę.

W zależności od gabarytów, położenia i wyposażenia taras i balkon można więc wykorzystać na różne sposoby. Niemniej podstawową funkcją tych miejsc zazwyczaj jest relaks i wypoczynek. Na tarasie i balkonie organizuje się więc wygodne miejsce do spędzania wolnego czasu, przede wszystkim latem, przy ładnej pogodzie. Tarasy i balkony o większej powierzchni doskonale sprawdzają się też jako miejsca spotkań i przyjmowania gości czy alternatywa dla jadalni.

Balkon a taras — różne funkcje

Warto na chwilę wrócić do różnic między tarasem i balkonem. Taras w domach jednorodzinnych bardzo często wykorzystywany jest jako miejsce do grillowania. Pojawia się tu wtedy duży stół i wygodne krzesła, dzięki czemu na tarasie odbywają się spotkania, imprezy i aktywność towarzyska.

Z balkonami nie jest tak łatwo. Grillowanie na nich jest sprawą dosyć kontrowersyjną. Teoretycznie nie ma prawa, które by tego zakazywało, ale na wielu osiedlach i we wspólnotach mieszkaniowych odpowiednie przepisy pojawiają się w regulaminie. Trzeba pamiętać, że sąsiadom może przeszkadzać nie tylko dym z grilla, ale i głośne rozmowy biesiadników. Organizowanie miejsca na biesiady na balkonie warto więc dokładnie przemyśleć, uwzględniając przy tym nie tylko własne potrzeby, ale i komfort okolicznych mieszkańców.

Miejsce do imprezowania na balkonie nie jest więc najlepszym pomysłem, ale to nie znaczy, że nie można tu stworzyć wygodnego i przytulnego kącika do spokojnego spędzania czasu. Mały stolik kawowy i wygodne fotele ogrodowe pozwolą zbudować miłe miejsce do wypicia kawy z koleżanką czy zjedzenia śniadania z partnerem.

Jeśli dysponujemy dużą przestrzenią, możemy oczywiście rozwinąć skrzydła. Osobno można zorganizować jadalnię ze stołem i krzesłami ogrodowymi, a osobno strefę relaksu z ogrodową sofą lub fotelami. Ciekawym rozwiązaniem będzie też jacuzzi, ogrzewacz ogrodowy, rozbudowany grill, wędzarnia, czy piec do pizzy — murowany lub mobilny, na kółkach.

Projektowanie tarasu i balkonu

Jeśli już wiemy, jak chcemy korzystać z tarasu lub balkonu, warto przygotować projekt. I tu pojawia się znacząca różnica między urządzaniem już gotowego tarasu lub balkonu i projektowaniem ich od podstaw.

Oczywiście, jeśli tylko mamy taką możliwość, o funkcjach i aranżacji powinniśmy myśleć już na etapie projektowania budynku. Pozwoli to dostosować rozwiązania architektoniczne — wymiary, udźwig, położenie — ale również estetyczne — rodzaj nawierzchni czy wykończenie ścian przylegających do tarasu. Dzięki temu stworzymy miejsce idealnie dopasowane do naszych wymagań.

Takie podejście częściej możliwe jest w domach jednorodzinnych, które przecież buduje się z projektu wybranego (i często zmodyfikowanego) na potrzeby konkretnego klienta. Nawet w gotowych domach taras można zresztą stosunkowo łatwo przebudować. Z balkonami w budynkach wielorodzinnych jest trudniej. Tu mamy gotowe miejsce, które możemy jedynie wyposażyć.

Nie oznacza to jednak, że należy zrezygnować z etapu projektowania gotowego tarasu lub balkonu. Wykonać można przecież projekt, w którym zaplanujemy strefy funkcjonalne, ciągi komunikacyjne, rozmieszczenie mebli ogrodowych, oświetlenia, roślinności i innych elementów aranżacji. Dobry projekt pozwoli skuteczniej wykorzystać przestrzeń i lepiej przewidywać ewentualne problemy. Dzięki temu łatwiej dobierzemy dobre meble na taras i balkon czy inne akcesoria.

Co powinien zawierać projekt tarasu lub balkonu?

Po pierwsze projekt tarasu lub balkonu należy wykonać w skali. To szczególnie istotne na mniejszych powierzchniach, gdzie o wygodzie i funkcjonalności decyduje dosłownie każdy centymetr. Zachowanie proporcji wszystkich elementów w projekcie pomoże w prawidłowym rozplanowaniu ich rozmieszczenia.

Właśnie to — rozlokowanie poszczególnych elementów wyposażenia, czyli mebli, sprzętu i akcesoriów dodatkowych — jest zasadniczym elementem projektu. Uwzględnić tu należy nie tylko wymiary fizyczne poszczególnych sprzętów, ale też powierzchnię użytkową niezbędną do wygodnego korzystania z nich. Chodzi np. o to, że bujany fotel potrzebuje nieco więcej miejsca, niż wynoszą jego rzeczywiste wymiary. W przypadku siedzisk — krzeseł, sof czy foteli — musimy też zwracać uwagę na miejsce na nogi.

Planując położenie grilla, pieca do pizzy czy wędzarni, weźmy pod uwagę zarówno miejsce do ich obsługi, jak i komfort oraz bezpieczeństwo biesiadników. Ważne jest zachowanie odpowiedniego odstępu między tymi (gorącymi i dymiącymi) urządzeniami i przebywającymi na tarasie lub balkonie osobami.

W projekcie uwzględnić warto nie tylko lokalizację mebli ogrodowych, ale też takich elementów jak zadaszenia (w formie stałej lub składanej, takiej jak parasole czy markizy), oświetlenie, donice z roślinami czy inne dekoracje.

Ogrodowe meble na taras i balkon — jakie wybrać i czym się kierować?

Zasadniczym elementem wyposażenia każdego tarasu lub balkonu są meble ogrodowe. Przy ich wyborze trzeba myśleć nie tylko o wyglądzie, ale również o gabarytach i trwałości.

Meble na taras i balkon powinny być odporne na warunki atmosferyczne. To istotne również na tarasach i balkonach zadaszonych. Zadaszenia nie gwarantują bowiem, że meble nie będą narażone na opady. W czasie burzy czy silnego wiatru deszcz może bowiem mocno zacinać. Jednak nawet jeśli mamy pewność, że na nasze meble na taras i balkon nie będzie padało, w warunkach zewnętrznych dużo wilgoci mogą chłonąć po prostu z powietrza.

Odporność na wilgoć to nie wszystko. Ważna jest też wytrzymałość na zmienne temperatury (szczególnie gdy zimą nie ma gdzie mebli schować), jak i na promieniowanie UV.

Dobrze sprawdzają się meble ogrodowe z drewna litego, o ile jest ono odpowiednio zaimpregnowanie i wykończone. Takie meble są mocne i stabilne. Dobre lakiery lub farby zapewniają też ochronę przed wilgocią i wybarwieniem przez promienie UV.

Alternatywą są meble wiklinowe lub rattanowe. To dobry wybór ze względu na odporność na warunki atmosferyczne oraz lekkość i mobilność. Ogrodowe meble rattanowe lub wiklinowe mają jeszcze jedną ważną zaletę — woda szybko z nich spływa.

Popularne (i ekonomiczne) są też meble ogrodowe z tworzyw sztucznych. Plastik jest wysoce odporny na warunki zewnętrzne, ale ma też swoje wady. Tanie meble tego rodzaju są dosyć słabe i łamliwe. Wystawione na słońce, szybko stają się kruche. Są też bardzo lekkie i silniejszy wiatr może je przewracać, a nawet wywiać z balkonu lub tarasu. Lepiej więc uważnie wybierać ogrodowe meble z tworzyw sztucznych i stawiać na modele odporne nie tylko na wilgoć, ale i na temperatury oraz promieniowanie UV. Warto też wybierać mocniejsze, cięższe konstrukcje.

Jakie meble na taras i balkon?

Urządzanie tarasu lub balkonu warto zacząć od strefy relaksu, bo to z niej korzysta się najczęściej. Podstawą może być klasyczny komplet ogrodowych mebli, czyli sofa (lub ławka), fotele i stolik kawowy. Ilość miejsc do siedzenia i wielkość stolika zależy oczywiście od potrzeb, jak i wymiarów balkonu lub tarasu. Na siedziska warto też dobrać miękkie poduchy, które będzie można schować w razie deszczu.

Na mniejszych balkonach i tarasach sprawdzą się stołki lub pufy, czyli siedziska bez oparcia. Dzięki nim szybko stworzymy np. miejsce dla niespodziewanych gości. Takie meble zajmują niewiele miejsca i łatwo je schować, np. pod stolikiem, co pozwala oszczędzić miejsce.

Organizując prywatne miejsce relaksu dla jednej osoby, pomyśleć warto o wiszącym fotelu ogrodowym. To konstrukcje bardzo wygodne, a przy tym o ciekawym wyglądzie. Są ażurowe, więc sprawdza się nawet na bardzo małym metrażu, bo mimo swoich rozmiarów nie blokują widoku.

Na duży taras, na którym chcemy organizować spotkania towarzyskie, przyda się pełnowymiarowy stół ogrodowy i krzesła. Tu znów wymiary warto dobrać indywidualnie do potrzeb i przestrzeni. Niemniej taki stół powinien mieć przynajmniej 6 miejsc.

Przyda się też miejsce do przechowywania. Doskonale sprawdzają się pojemne i praktyczne skrzynie. Ich atutem jest to, że zamknięte mogą służyć jako dodatkowe siedzisko, więc idealnie spiszą się nawet na malutkich balkonach.

Jeśli miejsca mamy naprawdę dużo i organizujemy np. strefę grillowania, przyda się jakiś blat roboczy. Idealne będą wysokie stoliki lub konsole. Na takich meblach nie tylko postawimy naczynia, ale też ponacinamy kiełbaski czy doprawimy mięso do grillowania.

Taka konsolka przyda się też w strefie biesiadowania lub relaksu. Można na niej postawić sprzęt audio, by umilić sobie czas muzyką lub stworzyć wygodne miejsce do przygotowywania kawy czy drinków.

Dodatkowe akcesoria na taras i balkon

Meble na taras i balkon to zasadnicza sprawa, ale nie można zapominać o innych elementach wyposażenia. Wiele zależy tu od funkcji, jakie te miejsca mają pełnić, ale też od ich wymiarów czy położenia.

Zadaszenie

Zadaszenie tarasu lub balkonu może mieć dwie funkcje — ochronę przed opadami lub przed słońcem. W zależności od tego, jaką rolę takie zadaszenie ma pełnić, powinno ono mieć inne cechy.

Dach przeciwdeszczowy musi oczywiście być szczelny, ale też łatwy do czyszczenia, bo do mokrych powierzchni łatwiej przywiera kurz, pył, ale też większe zabrudzenia, np. liście.

Jeśli chcemy siedzieć na tarasie lub balkonie w czasie deszczu, zadaszenie powinno też być odpowiednio duże, by chroniło również przed deszczem zacinającym od boków.

Zadaszenie przeciwsłoneczne może być lżejsze, zwiewniejsze. Materiał nie musi mieć właściwości przeciwdeszczowych. Powinien jednak być odporny na działanie promieniowania ultrafioletowego. Sporo materiałów w intensywnym słońcu po prostu niszczeje i szybko wymaga wymiany, dlatego jakość ma tu duże znaczenie.

Wybierając zadaszenie, warto też pomyśleć o efekcie szklarni. Plexi czy szkło zapewniają dobrą widoczność na zewnątrz, ale nagrzewają balkon lub taras. Również ciemne materiały mogą się bardzo nagrzewać, dlatego parasole ogrodowe czy markizy powinny być w jasnych barwach, które odbijają promienie słońca.

Ogrzewanie

Komfort cieplny w chłodniejsze dni na tarasie lub balkonie zapewnia nie tylko koce, pledy i grube swetry. Obecnie dostępna jest też cała gama ogrzewaczy ogrodowych. To różnego typu konstrukcje zasilane rozmaitymi paliwami. Mogą być zasilane drewnem, węglem czy innymi paliwami stałymi, ale też gazem lub prądem.

Takie ogrzewacze ogrodowe coraz częściej spotyka się w ogródkach piwnych w restauracjach, ale przecież nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać je na tarasie lub balkonie. Trzeba tylko zachować ostrożność i odpowiednie procedury opisane przez producentów poszczególnych modeli w instrukcji. Większość z takich urządzeń generuje bowiem prawdziwy płomień, co oczywiście stanowi zagrożenie, przede wszystkim na małej powierzchni.

Warto natomiast zaznaczyć, że porządne ogrzewacze ogrodowe zapewniają komfort cieplny nawet zimą. Odpowiednia moc i ustawienie takiego urządzenia pozwoli więc wygodnie korzystać z tarasu lub balkonu przez cały rok.

Oświetlenie

Kolejna ważna sprawa to oświetlenie balkonu lub tarasu. Spędzanie tu wieczorów wymaga przecież dobrej widoczności, którą zapewnią lampy montowane na ścianach przylegających, ale też wolnostojące źródła światła.

Na tarasach i balkonach, szczególnie tych od strony południowej, doskonale sprawdza się oświetlenie solarne. W ciągu dnia akumuluje ono energię z pomocą paneli słonecznych i specjalnych akumulatorków, by zapewnić oświetlenie po zmroku. Przeważnie takie urządzenia wyposażone są w czujniki mroku, które automatycznie zapalają światło, gdy się ściemni.

Lampy solarne to może być jednak za mało. Nie cechują się one zbyt wielką mocą i służą raczej za dekoracje niż faktyczne źródło oświetlenia. Bez trudu dostaniemy jednak wydajne i mocne oświetlenie tarasowe czy ogrodowe podłączone do sieci. To zarówno kinkiety i lampy montowane na budynku, jak i wolnostojące elementy podłączane do gniazdka.

Montując oświetlenie tarasu lub balkonu, trzeba przede wszystkim doświetlić strefy użytkowe — stół lub stolik, ale również strefę grillowania. W miejscu wypoczynku światło nie musi być ostre, lepiej sprawdza się tu ciepłe, nieco przytłumione lampki, a nawet świece, które wprowadzą trochę klimatu. 

Stół biesiadny warto doświetlić mocniej, najlepiej od góry. Dobrym pomysłem jest punktowe oświetlenie, skierowane na sam stół. Krzesła pozostaną wtedy w lekkim, klimatycznym półmroku.

Roślinność

Atutem tarasu i balkonu jest to, że jesteśmy na zewnątrz. Można więc korzystać ze świeżego powietrza i uroków przyrody. Wprowadzenie roślin na balkon i taras potęguje ten efekt.

Rośliny na balkonie mogą być namiastką ogrodu. Warto tu posadzić kwiaty w doniczkach, ale też rośliny użytkowe — np. zioła, które wykorzystamy w kuchni. Doniczkowa roślinność na tarasie pomaga z kolei wkomponować to miejsce w ogród. Nie mamy bowiem twardego odcięcia zieleni od domu, a łagodne przejście od natury do tego, co stworzone ludzką ręką.

Rośliny mogą zresztą pełnić nie tylko rolę dekoracji. Odpowiednio dobrane i umieszczone pnącza to idealny sposób na stworzenie cienia i ochronę przed wiatrem (oraz wzrokiem sąsiadów). Wonne kwiaty wprowadzają klimat i pomagają się zrelaksować. Rosnąca pod ręką mięta jest jak znalazł do doprawienia wieczornego drinka itd.

Bardzo ważne może się też okazać sadzenie gatunków odstraszających owady. Komarzyca (Plectranthus glabratus) skutecznie odstraszy małych krwiopijców i pozwoli komfortowo spędzić wieczór na balkonie lub tarasie.

Dekoracje i dodatki

Dopełnieniem aranżacji tarasu i balkonu są dekoracje i dodatki. W większości wypadków nie ma tu zbyt wiele miejsca na takie elementy, a ich wybór też nie należy do najłatwiejszych ze względu na panujące na zewnątrz warunki.

Dlatego najlepszą dekoracją balkonu lub tarasu jest po prostu dobrej jakości, estetyczne i funkcjonalne wyposażenie. Dobre meble (np. z litego drewna) same w sobie są ozdobą. Do tego właściwie dobrane oświetlenie, kilka kolorowych poduszek czy koców i otoczenie zieleni. To przepis na dobrze zorganizowany taras lub balkon.

Jeśli jednak możemy sobie na to pozwolić, nic nie stoi na przeszkodzie, by wprowadzić tu więcej elementów ozdobnych. Świetne będą latarnie i lampiony ze świecami, ciekawe stojaki na kwiaty, ozdobne doniczki, designerskie wazony, świeczniki i figurki. Ozdoby (odporne na warunki atmosferyczne) można też zamontować na przylegającej do tarasu lub balkonu ścianie.

Warto pamiętać o tym, że aranżacja tarasu, tak samo jak aranżacja pomieszczeń w domu, powinna być spójna. Zdecydujmy się zatem na określoną paletę kolorystyczną, jednolite wzornictwo i ustalony styl wystroju. Dzięki temu balkon i taras nabiorą charakteru i będą nie tylko funkcjonalne, ale też komfortowe i po prostu piękne.