Rośliny doniczkowe po pewnym okresie nieobecności, znów wracają do wnętrz. Powodem jest m.in. rosnąca popularność trendów ekologicznych czy urban jungle. Zieleń niewątpliwie dodaje uroku wnętrzom, ale warto wiedzieć, jakie rośliny wybrać, by pasowały do aranżacji i jak o nie zadbać.

Moda na rośliny doniczkowe w domu

Rośliny doniczkowe, będące dumą naszych babć czy rodziców, na pewien czas straciły popularność i swoje miejsce w aranżacjach wnętrz. Moda na minimalizm i nowoczesne aranżacje sprawiła, że dodatki, w tym żywe rośliny, zeszły na dalszy plan. W takich mieszkaniach liczyła się przede wszystkim przestrzeń i czystość wystroju zakrawająca niekiedy o sterylność czy ascezę.

Ci, którzy podchodzili do minimalizmu nieco mniej rygorystycznie, stawiali czasem pojedyncze rośliny doniczkowe na parapetach lub komodach. Nijak miało się to jednak do prawdziwych domowych dżungli, które pamiętamy z dawnych czasów i które teraz szturmem wracają do mieszkań.

Rośliny doniczkowe znów przejmują domową przestrzeń i wyraźnie schodzą z zakurzonych parapetów. Duże okazy stawia się bezpośrednio na podłodze, mniejsze, często w większych grupach, wypełniają blaty komód, konsoli, wskakują na regały i szafy. Zdobią meble do salonu, sypialni, jadalni, kuchni, a nawet przedpokoju i łazienki. Coraz częściej inwestujemy też w specjalne kwietniki — wolnostojące, ale również w formie wiszących pod sufitem i na ścianach makram.

Powrót roślin doniczkowych do wnętrz przebiegał stopniowo. Zaczął się od ruchu miejskich ogrodników, którzy w miejsce upraw przekształcili nie tylko balkony, ale i kuchenne parapety. Nastała więc moda na rośliny użytkowe — głównie zioła, ale też doniczki z pomidorkami koktajlowymi czy ostrymi papryczkami.

Kiedy przyroda na powrót weszła do mieszkań, nie można jej już było zatrzymać. Za użytkowymi roślinami doniczkowymi poszły te ozdobne — zarówno kwitnące, jak i po prostu zielone. Dzisiaj popularnością cieszą się wszelkiego rodzaju żywe rośliny domowe — od spektakularnych monster przez drobnolistne pieniążki aż po kolczaste kaktusy.

Oczywiście rośliny doniczkowe we wnętrzach to także odpowiednio dobrane kwietniki, doniczki i osłonki. Mamy tu zatem coraz szerszy przekrój kolorów, wzorów i pomysłów, które mogą wzbogacić aranżację. Niektórzy stawiają na specjalnie projektowane kwietniki o niezwykłych formach, inni wykorzystują dostępne meble, a jeszcze inni obwieszają dom sznurkowymi makramami. Sposób ekspozycji jest bowiem dla wystroju nie mniej ważny niż wygląd samej rośliny.

Rośliny doniczkowe w domu — fakty i mity

Zanim zagłębimy się w tajniki uprawy roślin, warto powiedzieć kilka słów o tym, jaki mają one wpływ na domową atmosferę, nasze samopoczucie czy zdrowie. W tej kwestii funkcjonuje bowiem wiele fałszywych przekonań, które bezwiednie powielane są zarówno w mediach publicznych, jak i prywatnych rozmowach miłośników domowej zieleni.

Rośliny doniczkowe oczyszczają powietrze — TO MIT!

Przede wszystkim należy z całą mocą obalić mit o tym, że rośliny domowe oczyszczają powietrze w jakimkolwiek zauważalnym stopniu. To fałszywe przekonanie o filtrowaniu toksyn i zanieczyszczeń urosło w wyniku opublikowanych w 1989 roku badań NASA.

Amerykańska Agencja Kosmiczna rzeczywiście sprawdzała, czy rośliny mogą oczyszczać powietrze z rakotwórczych chemikaliów. W tym celu umieszczali rośliny w małych, hermetycznych komorach o kubaturze mniejszej niż metr sześcienny. Wyniki badań były obiecujące i potwierdzono, że w takich warunkach rośliny mogą wyłapać nawet 70% zanieczyszczeń. Ta wartość do dziś pojawia się w artykułach o dobroczynnych właściwościach roślin doniczkowych w domu.

Niestety, przenoszenie wyników badań NASA na nasze codzienne życie i warunki domowe absolutnie nie ma sensu. Hermetyczna komora o niewielkich gabarytach nijak ma się bowiem do warunków panujących w mieszkaniach. Potwierdzają to najnowsze badania, które dowodzą, że dla zauważalnego efektu oczyszczenia powietrza na 1 metrze kwadratowym powierzchni domowej należałoby postawić od 10 do 1000 doniczek z roślinami (w zależności od ich wielkości). Takie zagęszczenie roślin dałoby efekt porównywalny z… wywietrzeniem mieszkania przez otwarcie okien.

Między bajki należy więc włożyć powielane często stwierdzenia, że rośliny doniczkowe oczyszczą domowe powietrze z amoniaku, benzenu, ksylenu, formaldehydu, toluenu czy jakichkolwiek innych chemikaliów. Domowa zieleń nie jest nawet na tyle wydajna, aby zauważalnie przefiltrować dwutlenek węgla. Teza o tym, że domowe rośliny zwiększają zawartość tlenu w powietrzu i eliminują CO2 to także mit! 

Jeśli więc zastanawiacie się, które rośliny lepiej oczyszczają powietrze, odpowiedź jest prosta. Żadne nie robią tego na tyle skutecznie, by w ogóle brać to pod uwagę.

Zalety roślin doniczkowych

To, że domowe rośliny doniczkowe nie filtrują powietrza, nie oznacza, że nie mają one zalet i żadnego wpływu na nasze samopoczucie. Przede wszystkim jesteśmy ewolucyjnie przystosowani do obcowania z przyrodą. Zieleń roślin wpływa więc na nasze samopoczucie i nastrój.

Kontakt z przyrodą uspokaja i wycisza. I to nie tylko na poziomie psychologicznym. Istnieją dowody na to, że wydzielane przez niektóre rośliny olejki eteryczne i inne substancje mają korzystny wpływ na zdrowie i samopoczucie (choć dowodzi się także, że niektóre olejki eteryczne w dużych ilościach są szkodliwe).

Rośliny doniczkowe są też naturalnym nawilżaczem powietrza, pomagają więc wytworzyć korzystny mikroklimat w domu. Zbyt suche powietrze jest przyczyną licznych chorób układu oddechowego — może powodować ataki astmy, przewlekły katar i inne dolegliwości.

Przede wszystkim jednak rośliny doniczkowe są piękną, naturalną ozdobą. Z powodzeniem zastępują wszelkiego rodzaju bibeloty i dekoracje. W zależności od gatunku i wielkości mogą tworzyć wyraziste, wybijające się w aranżacji akcenty lub być delikatniejszym dodatkiem wprowadzającym do wystroju żywe kolory, ciekawe faktury i niepowtarzalne formy.

Dla niektórych osób dużą zaletą posiadania roślin doniczkowych jest też to, że trzeba się nimi zajmować. Pielęgnowanie kwiatów jest naprawdę odprężające, a może też być niezwykle satysfakcjonującym hobby. Wiele osób z dumą uprawia nietypowe czy egzotyczne gatunki, stale powiększając kolekcję o kolejne okazy.

Właściwie dobrane rośliny doniczkowe to zatem ozdoba, która pozytywnie wpłynie nie tylko na wygląd mieszkania, ale też na nastrój domowników.

Łatwe w utrzymaniu rośliny doniczkowe — co warto wybrać?

Rośliny doniczkowe wymagają pielęgnacji. Potrzebują odpowiednich warunków — właściwego podłoża, dobrzej ilości wody i światła czy odpowiedniej temperatury. Hodowla niektórych gatunków jest bardzo skomplikowana i może nawet wymagać specjalnych terrariów z własnym mikroklimatem.

Istnieje jednak wiele gatunków roślin doniczkowych, które są proste w utrzymaniu i świetnie czują się w polskich domach, nawet kiedy się o nich trochę zapomni.

Takim zapominalskim i zabieganym poleca się przede wszystkim sukulenty i kaktusy, które nie wymagają wiele uwagi. Nie potrzebują one dużo wody czy specjalnego traktowania. Wymagają jedynie słonecznego stanowiska i okazjonalnego, lekkiego podlania.

Najczęstszym powodem problemów z roślinami doniczkowymi jest właśnie nieprawidłowe podlewanie. Trzeba wiedzieć, że kwiaty można nie tylko przesuszyć, ale również przelać. Nadmiar wody jest równie szkodliwy, co jej brak, może bowiem powodować gnicie korzeni. Dlatego do każdego gatunku należy podchodzić indywidualnie i dobrze zapoznać się z jego wymaganiami.

Niemniej najprostsze w uprawie są te rośliny doniczkowe, które lubią mieć sucho. Poza wspomnianymi kaktusami i sukulentami niewielkiego i rzadkiego podlewania potrzebuje np. sansevieria, kalanchoe, zamiokulkas czy rozchodnik.

Łatwe w utrzymaniu będą też grubosze, jukki, epipremnum, geranium, draceny czy zielistki, które lubią umiarkowaną wilgoć, ale są też dosyć odporne na przesuszenie.

Jak dbać o rośliny doniczkowe?

Rośliny doniczkowe są tak różne, że nie sposób stworzyć jednej instrukcji ich pielęgnacji. Wszystko zależy bowiem od gatunku, ale także od warunków domowych i miejsca, w jakim postawimy doniczkę. Niewielkie różnice w wilgotności powietrza, temperaturze lub nasłonecznieniu mogą bowiem wpłynąć na regularność podlewania czy nawożenia.

Najważniejsze jest jednak, by każdej z domowych roślin zapewnić optymalne warunki rozwoju dopasowane do danego gatunku. Dobrze jest rozpisać sobie grafik podlewania i nawożenia, w którym uwzględnione będą indywidualne różnice między poszczególnymi okazami.

Ważne jest również regularne sprawdzanie ziemi, w której mogą pojawiać się szkodliwe owady, pleśnie i grzyby. W razie wystąpienia takich problemów w internecie znaleźć można liczne porady i sposoby — naturalne lub z zastosowaniem specjalistycznych środków chemicznych — na zwalczenie szkodników.

Rośliny z większymi liśćmi należy też regularnie przecierać, aby usunąć z nich kurz, który nie tylko źle wygląda, ale też przeszkadza roślinie w sprawnej fotosyntezie. Te, które trudno wytrzeć —  z drobnym, delikatnym lub szorstkim ulistnieniem — można od czasu do czasu “wykąpać” pod prysznicem. Trzeba tylko uważać, by przy tym nie przelać rośliny.

Z czasem i w miarę poznawania konkretnych okazów, będziemy w stanie określić ich potrzeby po samym wyglądzie. Lekka zmiana zabarwienia czy elastyczności liści da znać o potrzebie podlania, a spowolnienie wzrostu będzie wskazywać na konieczność nawiezienia ziemi.

Kwietniki, osłonki i doniczki dopasowane do aranżacji

Rośliny doniczkowe znajdą swoje miejsce właściwie w każdej aranżacji. Wiele zależy jednak od samej rośliny, jak i sposobu jej prezentacji. Właściwie dobrane kwietniki, doniczki i osłonki mogą wzbogacić wnętrze i stworzyć niepowtarzalny klimat.

W minimalistycznych, nowoczesnych wnętrzach sprawdzają się rośliny doniczkowe o zwartym pokroju, umieszczone w prostych donicach lub osłonkach, najlepiej w kolorze białym. Można je postawić na komodach i szafkach, ale też na parapecie czy podłodze. W typowo minimalistycznych wnętrzach lepiej postawić na pojedyncze, wyraziste okazy niż na całą dżunglę.

Więcej zieleni można wprowadzić do aranżacji w stylu eko, rustykalnym, a nawet loftowym. To tutaj kwitnie styl urban jungle, w którym zieleni nigdy dosyć. Rośliny doniczkowe pojawiają się więc wszędzie, zdobiąc nie tylko parapety, ale również półki, regały, stoliki czy konsole. Stają na podłodze i na szczytach szaf, zdobiąc sypialnie, salony, kuchnie, a nawet przedpokoje i łazienki.

Kwietniki, osłonki i doniczki dopasowane są oczywiście do konkretnego stylu wystroju. W loftach kwiaty umieszcza się w stalowych wiaderkach, ozdobnych puszkach i pudełkach Świetnie wyglądają tutaj też masywne, surowe donice z betonu. W aranżacjach w stylu retro i w wystroju klasycznym spotykamy doniczki i osłonki ceramiczne, często w jednolitym kolorze lub ozdobione delikatnymi wzorami. Bardziej kreatywni wykorzystują tu ozdobne puszki, a nawet eleganckie filiżanki z porcelany.

Rosnącą popularnością cieszą się osłonki i doniczki zrobione lub ozdobione samodzielnie. Wykorzystuje się przy tym różne techniki i materiały — od plecionek ze sznurka czy wikliny po odlewy z gipsu i betonu. Takie elementy DIY to doskonały dodatek do aranżacji w stylu eko czy w nieco wiejskim klimacie rustykalnym.

Rośliny doniczkowe znajdą więc swoje miejsce w każdym domu. Dodają aranżacji uroku, ożywią ją kolorem i niepowtarzalną, naturalną formą. Mnogość gatunków pozwala też dobierać odpowiednie formy, wielkość i barwę roślin, dzięki czemu możliwości aranżacyjne są niemal nieskończone.