Dobry materac to podstawa komfortowego i zdrowego snu. Jednak nie wystarczy wybór odpowiedniego modelu dopasowanego do indywidualnych potrzeb użytkowników. Równie ważna jest regularna pielęgnacja, czyszczenie i prawidłowa eksploatacja. Sprawdźmy więc, jak dbać o materac do łóżka.

Jaki materac wybrać?

W innym artykule pisałem już o tym, jak wybrać materac, który zapewni komfort i zdrowy sen. Tutaj chciałbym poruszyć to zagadnienie od nieco innej strony. Dobry materac to bowiem nie tylko wygoda, ale również trwałość i łatwa pielęgnacja.

Wybierając materac, warto zatem zwrócić szczególną uwagę na jego jakość. Im lepsze materiały i wykonanie, tym dłużej przedmiot posłuży i zachowa swoje właściwości. Idealnym wyborem będą zatem materace luksusowe, które wyróżnia doskonała konstrukcja i dbałość o szczegóły. Wykorzystanie wysokojakościowych materiałów zapewnia większą odporność materaca na odkształcenia, przetarcia, rozdarcia i inne uszkodzenia.

W przypadku modeli piankowych, takich jak materace termoelastyczne czy materace wysokoelastyczne, ważna jest przede wszystkim jakość pianki (lub pianek w modelach wielowarstwowych). Kiepskiej jakości tworzywo może się z czasem odkształcić pod naciskiem. Złej jakości pianki mogą się też kruszyć i wycierać.

Jeśli chodzi o modele sprężynowe, najlepszym wyborem są materace kieszeniowe. Każda sprężyna zamknięta jest tu w swego rodzaju pokrowcu (kieszeni) i działa niezależnie od pozostałych. To oczywiście zwiększa komfort, ale przedłuża też żywotność sprężyn, które wolniej się wyrabiają. Materace kieszeniowe są też bardziej higieniczne od tradycyjnych modeli z połączonymi sprężynami (tzw. bonellowych). Dzięki kieszeniom zbiera się w nich mniej kurzu, który jest przecież idealnym środowiskiem dla rozwoju roztoczy.

Prawidłowe podparcie materaca, czyli dobry stelaż i rama łóżka

Kluczem do długiego zachowania właściwości materaca jest jego prawidłowe użytkowanie. Jedną z istotniejszych kwestii w tym kontekście jest zapewnienie odpowiedniego podparcia pod materac.

Materace nigdy nie powinny leżeć bezpośrednio na podłodze czy na płaskich, jednolitych powierzchniach. Uniemożliwia to bowiem właściwą wentylację i odprowadzenie wilgoci spod materaca. To z kolei może prowadzić do rozwoju pleśni, grzybów i innych patogenów. Co więcej, materac położony na ziemi szybciej się zużywa — pianki bardziej się wycierają, a sprężyny mocniej wyrabiają.

Dlatego istotne jest, by stosować odpowiednie stelaże do łóżek. Powinny być wykonane z elastycznych listewek rozmieszczonych w pewnych odległościach od siebie. Taki stelaż zapewnia przepływ powietrza pod materacem, a zatem jego wentylację. Ponieważ jest elastyczny, przejmuje też część pracy materaca i wraz z nim ugina się pod naciskiem, co odciążą sprężyny lub piankę.

Oczywiście stelaż powinien być umieszczony na odpowiedniej ramie. Ramy mogą mieć różne formy i budowę. Łóżka klasyczne to przeważnie rama umieszczona na wyższych nogach, tak, aby materac był podniesiony nad ziemię o kilkadziesiąt cm. Jednak dostępne są także niskie łóżka japońskie. I choć w tych modelach materac jest zdecydowanie niżej, wciąż powinien być uniesiony nad ziemią.

Oczywiście pielęgnacja łóżka to nie tylko dbanie o materac, ale również o stelaż i ramę. Dobrze więc, by elementy te były wykonane z trwałych, mocnych materiałów (najlepiej litego drewna) i by dało się je łatwo czyścić. Szczególną uwagę warto zwrócić na łóżka tapicerowane. Materiały obiciowe powinny być nie tylko miłe w dotyku, ale też łatwe w czyszczeniu i odporne na ścieranie.

Ochrona materaca — pokrowiec, ochraniacz i prześcieradło

Doskonałym sposobem na to, by właściwie dbać o materac, jest jego ochrona. Zabezpieczenie go przed wilgocią, kurzem czy zabrudzeniami to skuteczny sposób na przedłużenie jego żywotności i zapewnienie higienicznych warunków snu.

Pierwszym elementem zabezpieczającym jest pokrowiec na materac. Obecnie ogromna większość materacy wyposażona jest w pokrowiec, ale nie każdy jest tak samo dobry i ma te same funkcje.

Przede wszystkim warto wybierać pokrowce zdejmowane. Najczęściej mają one zamek błyskawiczny, po którego odpięciu pokrowiec można spokojnie zdjąć z materaca do prania czy czyszczenia. Kolejna kwestia to właściwości pokrowca. Dostępne są różne modele o odmiennej konstrukcji i funkcjach — np. hipoalergicznych.

Dobry pokrowiec powinien być gruby i chłonny tak, by wylane płyny wnikały w niego, a nie przechodziły w głębsze warstwy materaca. Dostępne są również pokrowce wodoodporne, które całkowicie chronią przed przenikaniem płynów. Trzeba jednak uważać. Takie pokrowce mogą bowiem blokować nie tylko wodę, ale i powietrze, przez co materac nie będzie “oddychał”. W przypadku pokrowca lepiej więc zrezygnować z wodoszczelnych warstw, szczególnie gdy wykonane są z tworzyw sztucznych i nie przepuszczają powietrza.

Dobrym pomysłem może być natomiast wodoszczelny ochraniacz na materac. To element, który zakłada się na wierzch materaca. Nie blokuje więc przepływu powietrza z wszystkich stron. Ochraniacze również mogą mieć różne grubości i funkcje. Tak jak w przypadku pokrowców, dostępne są modele hipoalergiczne czy właśnie wodoszczelne. Stosować warto je przede wszystkim, kiedy na łóżku śpią dzieci lub zwierzęta, ale też, kiedy mamy gorszej jakości pokrowiec.

Nie bez znaczenia jest także prześcieradło — to najbardziej wierzchnia warstwa ochronna. Zapewnia ochronę niżej położonych elementów (ochraniacza lub pokrowca) przed przecieraniem czy bezpośrednim zabrudzeniem. Prześcieradło najłatwiej też zdjąć i wyprać, dzięki czemu można skutecznie ograniczyć ilość zbierającego się w łóżku kurzu i roztoczy, ale także zwalczyć przykre zapachy.

Jak dbać o materac na co dzień?

Dbanie o materac nie kończy się na zapewnieniu dobrej ochrony. To także wiele czynności, które należy wykonywać regularnie.

Po pierwsze istotna jest jak najbardziej równomierna eksploatacja materaca. To naturalne i oczywiste, że z czasem materac wyrabia się tam, gdzie jest najmocniej używany (a więc tam, gdzie jest najbardziej obciążony). Dla równiejszej eksploatacji materac trzeba więc regularnie odwracać i przekręcać.

Zaleca się zatem, aby obracać go o 180 stopni (w osi głowa-nogi) co kilka miesięcy (przynajmniej raz na pół roku). Dwustronne materace należy też przekręcać w osi góra-dół w takich samych odstępach czasu. Te proste działania mogą przedłużyć żywotność materaca nawet o 30%, ma to więc bardzo duże znaczenie.

Odwracanie materaca wpływa też na jego lepsze wietrzenie. Wspomniałem już, że odprowadzenie wilgoci i umożliwienie “oddychania” ma dla stanu materaca ogromne znaczenie. Nie tylko pozwala na odprowadzenie przykrych zapachów (np. potu), ale też ogranicza możliwość rozwoju grzybów, pleśni, bakterii czy roztoczy.

Materac warto więc czasem po prostu wywietrzyć — zdjąć z niego pościel i zostawić otwarte okno w sypialni lub, jeśli jest taka możliwość — wynieść cały materac na balkon czy na ogród.

Jak dbać o materac, by zachować czystość i higienę?

Najlepszą odpowiedzią na pytanie o to, jak dbać o materac, jest —  regularnie. Dotyczy to nie tylko odwracania czy wietrzenia, ale przede wszystkim czyszczenia.

Regularnie zatem należy prać pościel, ale również ochraniacze czy pokrowce. Pokrowce i ochraniacze zawsze należy prać zgodnie z zaleceniami producenta. Niektóre materiały stosowane w ich konstrukcji są bowiem wrażliwe na temperatury, jak i na detergenty. Warto również pamiętać, że do prania takich elementów materaca nie stosuje się płynów do zmiękczania tkanin. Mogą one bowiem zatykać pory materiału, przez co traci on swoje właściwości “oddychające”.

Sam materac należy też regularnie odkurzać (zwykłym domowym odkurzaczem). Najlepiej zrobić to po zdjęciu pokrowca, ale niektóre materace na to nie pozwalają, wtedy odkurza się przez pokrowiec.

Do prania materaca z pokrowcem zintegrowanym (niezdejmowanym) można wykorzystać odkurzacz piorący, myjkę parową lub metody tradycyjne, czyli ręczne szorowanie z użyciem specjalnych, przeznaczonych do tego detergentów. Jeśli jesteś fanem naturalnych metod czyszczenia i sprzątania, doskonale sprawdzi się soda oczyszczona, a na zabrudzenia trudniejsze — mieszanka sody i octu lub sody i wody utlenionej.

Oczywiście poza takim regularnym czyszczeniem należy też szybko reagować na zabrudzenia incydentalne. Mokre plamy trzeba szybko osuszyć, by uniknąć wnikania wilgoci w głąb materaca. Nie wolno ignorować zalania materaca, ponieważ w jego wilgotnym, ciepłym wnętrzu pleśń może rozwinąć się błyskawicznie, a jej usunięcie jest niezwykle trudne.

Właściwe dbanie o materac pozwoli znacząco przedłużyć jego żywotność, a użytkownikom zapewni spokojny, zdrowy i wygodny sen.